Dạy Mĩ Thuật Lớp 5 Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực
Dự án Hỗ trợ Giáo dục Mĩ thuật Tiểu học (SAEPS) sau 5 năm thử nghiệm và thí điểm thành công tại các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng miền trên cả nước đã tổng kết giai đoạn II
và mở rộng ra quy mô toàn quốc. Dự án đã chứng tỏ tính ưu việt và sự phù hợp với nhu cầu đổi mới về phương pháp dạy - học mĩ thuật tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
Từ năm học 2014 - 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo triển khai phương pháp dạy - học mĩ thuật (DHMT) mới, vận dụng những quy trình DHMT của Dự án SAEPS ở tất cả các trường tiểu học trên toàn quốc. Bên cạnh việc triển khai các khoá tập huấn về phương pháp và cách tổ chức các hoạt động dạy học mĩ thuật mới theo tinh thần của Dự án SAEPS, Tài liệu Dạy học Mĩ thuật dành cho giáo viên tiểu học là sự đúc kết những kinh nghiệm quý báu từ Vương quốc Đan Mạch và các nền giáo dục nghệ thuật tiên tiến trên thế giới. Tài liệu được biên soạn với sự giúp đỡ tận tình, tâm huyết của
Giáo sư Anne Kirsten Fugl - Trường Đại học Zealand, Vương quốc Đan Mạch, đã truyền cảm hứng và giúp cho các giáo viên mĩ thuật (GVMT) tiểu học có thể vận dụng linh hoạt phương pháp dạy học mới vào thực tiễn một cách hiệu quả với mục tiêu:
• Lấy học sinh (HS) làm trung tâm.
• Kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức giúp HS có được các khả năng:
+ Biểu đạt sáng tạo và giao tiếp thông qua hình ảnh.
+ Khám phá, hiểu và đề cao văn hoá thông qua nghệ thuật thị giác.
+ Hình thành các kĩ năng sống và phát triển năng lực cá nhân thông qua việc học môn Mĩ thuật.
+ Yêu thích cái đẹp và biết vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt, học tập hằng ngày.
Tuy vậy, thực tế việc triển khai phương pháp dạy học mới trên cơ sở Chương trình Giáo dục Mĩ thuật (GDMT) hiện hành còn nhiều bất cập: điều kiện dạy và học mĩ thuật của giáo viên (GV) và HS còn nhiều khó khăn; trình độ chuyên môn, năng lực của GVMT tiểu học còn chưa đồng đều. Ở nhiều nơi, GVMT không được đào tạo chuyên sâu, chưa được tập huấn phương pháp mới hoặc chưa hiểu đúng tinh thần của phương pháp mới nên còn gặp khó khăn, lúng túng trong xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề và thiết kế các hoạt động dạy học.
Để giúp cho các GVMT tiểu học hiểu rõ những vấn đề chung về DHMT theo phương pháp mới ở Tiểu học, nắm vững các quy trình mĩ thuật theo phương pháp mới, có kĩ năng trong việc xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề ở từng khối lớp và có thể vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy - học mĩ thuật mới vào Chương trình GDMT hiện hành, đồng thời hướng tới mục tiêu GDMT mới theo định hướng phát triển năng lực cho HS, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã tổ chức biên soạn bộ sách Dạy Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực từ lớp 1 đến lớp 5.
Bộ sách Dạy Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực lớp 1, 2, 3, 4, 5 giúp cho các cán bộ quản lí giáo dục, các GVMT có thêm hiểu biết về phương pháp dạy - học và các quy trình mĩ thuật mới, cách tổ chức các hoạt động dạy học theo chủ đề của từng khối lớp nhằm đạt hiệu quả thiết thực, phù hợp với thực tế các vùng miền trên tinh thần chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai DHMT theo phương pháp mới ở Tiểu học và Trung học cơ sở trong Công văn số 2070/BGDĐT- GDTH ngày 12/5/2016.
Mỗi cuốn sách gồm ba phần:
Phần thứ nhất: Những vấn đề chung về dạy - học mĩ thuật theo phương pháp mới ở Tiểu học
Trong phần này, nội dung cơ bản gồm:
1. Vài nét về DHMT trong giáo dục hiện đại ở Tiểu học
2. Hình thành và phát triển các năng lực của học sinh thông qua DHMT
3. Yêu cầu cơ bản khi tổ chức hoạt động DHMT ở trường tiểu học theo phương pháp mới của Dự án SAEPS
4. Xây dựng kế hoạch dạy học và tổ chức các quy trình mĩ thuật mới
5. Đánh giá trong hoạt động DHMT
Các nội dung 1 và 2 nhằm giúp GVMT có những hiểu biết cơ bản, đầy đủ về DHMT theo định hướng phát triển năng lực cho HS thông qua việc đổi mới phương pháp DHMT hiện nay.
Nội dung 3 là những yêu cầu cơ bản đối với GV khi vận dụng phương pháp dạy học mới vào việc thực hiện chương trình giáo dục mĩ thuật hiện hành về: chuẩn bị nội dung dạy học (chủ đề, thời lượng,…); chuẩn bị các điều kiện, phương tiện dạy học (vật liệu, không gian học tập,…); vai trò của GV trong tổ chức dạy - học theo phương pháp mới.
Nội dung 4 liên quan đến việc thực hành của GV khi xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề và vận dụng những phương pháp, quy trình mĩ thuật mới trong tổ chức các hoạt động học tập phù hợp với điều kiện thực tế và năng lực của HS.
Nội dung 5 về đánh giá HS tiểu học trong hoạt động GDMT theo định hướng phát triển năng lực cá nhân.
Phần thứ hai: Các quy trình dạy - học mĩ thuật theo phương pháp mới
Quy trình 1: Vẽ cùng nhau và sáng tác các câu chuyện
Quy trình 2: Vẽ biểu cảm
Quy trình 3: Vẽ theo âm nhạc
Quy trình 4: Xây dựng cốt truyện
Quy trình 5: Tạo hình ba chiều – Tiếp cận theo chủ đề
Quy trình 6: Điêu khắc – Nghệ thuật tạo hình không gian
Quy trình 7: Tạo hình con rối và nghệ thuật biểu diễn
Nội dung cơ bản của phần này là giới thiệu về bảy quy trình mĩ thuật theo phương pháp DHMT mới của Dự án SAEPS nhằm giúp cho GV hiểu rõ và biết cách lựa chọn, tổ chức các hoạt động dạy học hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của vùng miền và đối tượng HS.
Phần thứ ba: Gợi ý tổ chức dạy - học mĩ thuật tích hợp theo chủ đề dựa trên nội dung Chương trình Giáo dục Mĩ thuật hiện hành
Nội dung phần này mang tính gợi mở bằng những ví dụ cụ thể của mỗi chủ đề ở từng khối lớp, khuyến khích và truyền cảm hứng để GV có thể tìm tòi, sáng tạo và vận dụng linh hoạt vào thực tế dạy học của mình trên cơ sở cấu trúc chung của một kế hoạch dạy học như sau:
l Tên chủ đề (số tiết)
l Mục tiêu HS cần đạt
l Phương pháp và hình thức tổ chức
l Chuẩn bị (của GV/HS)
l Các hoạt động dạy - học chủ yếu:
+ Hướng dẫn tìm hiểu
+ Hướng dẫn thực hiện
+ Hướng dẫn thực hành
+ Tổ chức trưng bày, giới thiệu và đánh giá sản phẩm
l Tổng kết chủ đề
l Vận dụng - Sáng tạo
Đây là bộ sách đầu tiên về phát triển năng lực cho HS ở môn Mĩ thuật nên có thể khó tránh khỏi những sai sót. Kính mong các thầy cô giáo, quý độc giả đóng góp ý kiến để cuốn sách được hoàn thiện hơn trong những lần tái bản.
Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về:
Phòng Khai thác và Quản lí đề tài, Công ty Cổ phần Sách Giáo dục tại thành phố Hà Nội.
Địa chỉ: Nhà D, Toà Vinaconex 1, 289A Khuất Duy Tiến, Trung Hoà,
Cầu Giấy, Hà Nội.
Trân trọng cảm ơn!
Các tác giả
