Lời nói đầu
Ngày 03 tháng 10 năm 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH, hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo đinh hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm 2017 – 2018.
Trên tinh thần này, bộ sách Phát triển năng lực trong môn Sinh học là sự cụ thể hoá các bước xây dựng các bài học trong môn Sinh học theo hướng tăng cường và phát huy tính chủ động, tích cực, tự học của học sinh thông qua việc thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động học để thực hiện cả trong và ngoài lớp học.
Đặc biệt, bộ sách chú trọng đến các hoạt động giúp học sinh rèn luyện phương pháp tự học, tự nghiên cứu dựa trên các nội dung trong Chương trình Sinh học THPT để học sinh tiếp nhận, vận dụng kiến thức thông qua giải quyết các nhiệm vụ học tập đặt ra trong từng bài học đồng thời đảm bảo cho học sinh được dành nhiều thời gian trên lớp để thực nghiệm, thực hành, trình bày, thảo luận, bảo vệ kết quả học tập của mình thông qua các bước hướng dẫn thực nghiệm, các dự án học tập gắn với thực tiễn cuộc sống của học sinh.
Xuyên suốt các bài học trong cuốn sách đều đươc thiết kế theo tiến trình tổ chức hoạt động nhận thức tích cực tự chủ của học sinh dựa trên các dạng hoạt động học tập đặc thù trong môn Sinh học mang tính trải nghiệm: quan sát mẫu vật thật, quan sát trên mô hình, tổng hợp, tìm tòi, khám phá, thảo luận, rèn luyện các kĩ năng phù hợp với các hoạt động dạy học theo chủ đề.
Các bài học đều mang tính tích hợp, liên môn và góp phần giáo dục định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Các hoạt động học tập trong các bài đều rất đa dạng phong phú được đánh số liên tục từ đầu bài học, từng hoạt động được thiết kế rõ ràng theo con đường hình thành kiến thức, định hướng sản phẩm để phát triển năng lực chung và đặc thì trong môn Sinh học cho học sinh.
Giáo viên có thể đánh giá năng lực học sinh qua việc học sinh báo cáo kết quả thực hiện một hoạt động, một sản phẩm, kết quả thực hành, bài thuyết trình hoặc quá trình học sinh tham gia thảo luận, hỗ trợ bạn trong nhóm học tập.
Do từng bài học được thiết kế chi tiết thành các hoạt động, nên giáo viên, phụ huynh có thể yêu cầu học sinh làm trước ở nhà để đến lớp dành thời gian trao đổi, thảo luận mở rộng, đào sâu kiến thức của phần bài tập. Qua các hoạt động học sinh thực hiện, giáo viên hoặc phụ huynh có thể xác định được những năng lực nào mà con em mình còn thiếu, còn yếu để có kế hoạch bồi dưỡng kịp thời.
Bộ sách là tài liệu để giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục so sánh, đối chiếu, đánh giá giữa cách tiếp cận nội dung và tiếp cận phát triển năng lực theo Chương trình giáo dục phổ thông mới, làm cơ sở định hướng hoạt động dạy học trong nhà trường, góp phần kết nối giữa Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành với Chương trình giáo dục phổ thông mới trong cách tiếp cận dạy học phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh.
Các bài trong cuốn sách này bám sát hướng dẫn giảm tải của Bộ Giáo dục và Đào tạo nên một số nội dung trong sách giáo khoa sẽ được lược bỏ, đảm bảo tính vừa sức với phần lớn học sinh THCS.
Trong sách có sử dụng một số hình ảnh trên Internet, nhóm tác giả chân thành cảm ơn tác giả của những hình ảnh này.
Với mong muốn bộ sách ngày càng hoàn thiện trong những lần xuất bản tiếp theo, chúng tôi xin trân trọng đón nhận các ý kiến đóng góp cho bộ sách từ các thầy cô giáo, các em học sinh, các bậc phụ huynh và bạn đọc gần xa.
