BÓNG MA NHÀ MỆ HOÁT

Đọc cuốn sách này, nhất là đoạn về cuối khi chân tướng của Tô Ku Bê – Trần Hữu Lăng dần lộ rõ, không hiểu sao tôi liên tưởng tới Ác Quỷ Nam Kinh.

Cùng lấy bối cảnh chiến tranh, cùng là xung đột giữa phát xít Nhật và, một bên với Trung Quốc, một bên với Việt nam; câu chuyện hai bên cùng liên quan tới những săn tìm, tới giết chóc và tới con ác quỷ tồn tại bên trong con người. Hai câu chuyện cùng đi giải nghĩa cái ác và vòng tuần hoàn sống-chết của kiếp người.

Liên tưởng thế, tôi thích thú điểm ra những tương đồng, nhưng lại thích thú hơn khi nhận ra rằng giọng văn và cách tiếp cận vấn đề của hai bên khác nhau lắm, và văn phong Vũ Bằng thể hiện rõ lắm thứ cốt-cách (hay đặc trưng) của văn học Việt. Sao lại là cốt-cách? Ấy là cái cảm nhận riêng của tôi thế. Cứ đọc Thạch Lam, Vũ Bằng, Ngô Tất Tố, Nguyễn Tuân… tôi thấy phảng phất trong văn họ một thứ cốt cách rất Việt, dẫu là châm biếm, là thương cảm, hay tự sự.

Những tích, truyện lịch sử Việt và văn hóa Việt xuất hiện trong cuốn sách đã đủ cho thấy vốn hiểu biết của tác giả và dựng nên một câu truyện trinh thám rất Việt, nhưng thứ khiến tôi cảm nhất về “hồn Việt” trên những trang văn, khác biệt hẳn với bầu không khí của Ác Quỷ Nam Kinh, chính là cá tính từng nhân vật và đặc biệt là con người và cung cách ứng xử của mệ Hoát và o Phương Thảo (hay nói cho đúng là linh hồn của hai người này) – một cá tính dịu ngọt rất Huế toát ra qua ngôn từ của nhà văn Vũ Bằng. Cuốn sách mang tới một phong vị dịu nhẹ, mênh mang, phảng phất như mặt nước dòng Hương êm đềm chảy qua xứ Huế.

“Tôi quay lại, yên chí rằng hai cái bóng ma đứng ở cạnh tôi đọc những câu thơ tôi vừa viết lên mặt giấy. Hóa ra lầm. Đó chỉ là tiếng gió thở dài. Mà tiếng thánh thót như gần như xa không phải là nước mắt tuôn rơi, mà là những giọt mưa đọng trên những tờ lá y lăng rách mướp nhểu từng giọt, nhểu từng giọt xuống mảnh sân rêu ướt đầy những xác hoa vàng ố.”